Porady
Porada nr 0098

Bistabilnie czy monostabilnie – MUST KNOW

Artykuł: Bistabilnie czy monostabilnie - MUST-KNOW

Kontakt

Sterowanie monostabilne i sterowanie bistabilne. Te terminy często pojawiają się w naszej branży, a wciąż widzimy, że nie są one do końca jasne.

Szybki wstęp dotyczący modułów GSM

Monostabilne i bistabilne może być sterowanie czuwaniem systemu alarmowego. Monostabilny i bistabilny może być włącznik do sterowania oświetleniem. Może to być również tryb pracy wyjścia centrali alarmowej, tryb pracy wyjścia modułu GSM lub kontrolera przejścia. Monostabilnie i bistabilnie mogą pracować wyjścia przekaźnikowe w popularnych sterownikach radiowych (radiolinie). Jest tego trochę i niestety, bardzo często jest to mylone.

Maksymalne uproszczenie

Można też tak:

Sterowanie monostabilne    =    sterowanie impulsem
Sterowanie bistabilne         =    sterowanie stanem

Monostabilnie – na raz

Monostabilne może się kojarzyć z czymś pojedynczym, bo – MONO. Zwykle przyjęło się mówić, że sterowanie monostabilne to sterowanie impulsem.

monostabilny
Użytkownik sam włącza a układ elektroniczny sam wyłącza po ustalonym wcześniej czasie.

Impuls trwa. Konkretny czas. Może to być sekunda, może to być 5 sekund, 10 sekund albo więcej. Ale to wciąż impuls o konkretnym czasie trwania. Sterując czuwaniem w sposób monostabilny musimy podać impuls na wejście centrali. Nie ma dokładnej definicji, jak długo impuls musi trwać, byle by był to impuls. Zazwyczaj podajemy impulsy trwające około 1-5 sekund.

Dla uzupełnienia: Impuls musi trwać przynajmniej tyle, ile wynosi czułość wejścia centrali.

Wspomniałem wyżej, że monostabilne to coś, co jest pojedyncze. Pojedyncze może być użycie przycisku pilota. Naciskam go raz, wyjście w odbiorniku się załączy na konkretny czas i później samo się wyłączy. Nie muszę drugi raz naciskać przycisku pilota. To się dzieje automatycznie. Wykonałem tylko włączenie, natomiast elektronika samodzielnie dokonała wyłączenia po ustalonym wcześniej czasie działania.

przycisk monostabilny
Często stosowany symbol przycisku monostabilnego na schematach do urządzeń elektronicznych. Zwarcie następuje tylko w momencie przytrzymania (dla typu NO).

Analogicznie sytuacja wygląda w przypadku sterowania czuwaniem. Podaję impuls na wejście (czyli zwieram wejście do masy) na kilka sekund i centrala wchodzi w stan dozoru. Kolejny impuls wyłączy czuwanie. Nie muszę trzymać wejścia non-stop naruszonego, aby centrala czuwała. Wystarczył impuls.

Kontrolery przejścia, sterowanie drzwiami i bramą. Tutaj również wygląda to podobnie. Przykładamy kartę do czytnika a kontroler wystawia krótki impuls do siłownika bramy lub elektrozaczepu. Taki krótki impuls wystarcza na uruchomienie akcji.

Widzimy, że w wielu przypadkach stosujemy sterowanie impulsem, czyli sterowanie monostabilne. Zupełnie inaczej jest w przypadku sterowania bistabilnego. Zobaczmy.

Bistabilnie – sam załączam sam wyłączam

Sterowanie bistabilne (BI) powinno kojarzyć się z czymś podwójnym. I tutaj nie mamy do czynienia z impulsem, tylko ze stanem. Użytkownik sam decyduje o momencie włączenia i sam decyduje o momencie wyłączenia. To odmienna sytuacja do poprzedniej. W sterowaniu monostabilnym użytkownik robił tylko jedną rzecz – włączał. Wyłączenie było realizowane automatycznie.

bistabilnie
Sterowanie bistabilne – użytkownik załącza i sam musi też wyłączyć. Innymi słowy, urządzenie samo się nie wyłączy, dopóki użytkownik sam tego nie zrobi.

W sterowaniu bistabilnym, użytkownik wykonuje dwa manewry. Włącza i sam musi zadbać o moment wyłączenia. Jest to identyczna sytuacja jak z klasycznym wyłącznikiem do światła. Przyjmuje on dwie pozycje – włączoną i wyłączoną. Jest to sterowanie stanem.

przycisk bistabilny
Symbol popularnego wyłącznika. Może znajdować się w stanie „włączenia” i w stanie „wyłączenia”.

W centralach alarmowych również można sterować czuwaniem w sposób bistabilny, czyli stanem (jeżeli tylko centrala na to pozwala). Podając masę na odpowiednio zaprogramowane wejście centrali, przechodzi ona w stan dozoru i trwa. Trwa tak długo, jak długo pozostaje naruszone to wejście. Kiedy użytkownik zabierze masę z wejścia (czyli użytkownik „sam wyłącza”), centrala wychodzi z dozoru, czyli przestaje czuwać.

Niektórzy z Was pewnie pamiętają stare analogowe centrale alarmowe, np. DT-3. Tam dostępne jest wejście „ON”, które steruje czuwaniem. Można tam podłączyć np. stacyjkę z kluczykiem. Wejście „ON” pracuje jako bistabilne, czyli jest sterowane stanem.

Jak sterować – monostabilnie czy bistabilnie?

Nie ma tutaj jednoznacznej odpowiedzi. Oba typy sterowań są przydatne w różnych wariantach. W przypadku sterowania czuwaniem, dobrze jest jednak robić to w sposób monostabilny, czyli sterować impulsem.

Sterowanie światłem w domu najczęściej odbywa się w sposób bistabilny. Na ścianie dostępne mamy wyłączniki, którymi użytkownik włącza i wyłącza oświetlenie. Wykonuje on dwa manewry – steruje więc bistabilnie.

Kilka przykładów z branży

Na koniec przykłady, które dokładnie pokazują miejsca, w których spotykamy omawiane przykłady.

Sterowanie czuwaniem w centrali ROPAM NeoGSM

Konfiguracja wejść centrali NeoGSM
Konfiguracja wejść centrali NeoGSM. Linia „Zał/wył” może być sterowana impulsem (monostabilnie) lub bistabilnie.

Sterowanie czuwaniem w centrali SATEL VERSA

versa sterowanie czuwaniem z wejścia
Wejście centrali VERSA do sterowania czuwaniem. Wejście to może pracować TYLKO jako monostabilne.

Powyższą informację trzeba koniecznie zapamiętać. Wejście centrali VERSA skonfigurowane jako „Zał/wył czuwanie” może pracować tylko w sposób monostabilny, czyli tylko impulsowo. Nie ma możliwości przestawienia na tryb pracy bistabilny. Czy to źle? Niekoniecznie – sterowanie monostabilne jest dla tego przypadku ciekawsze. Pisaliśmy już o tym artykuł (odnośnik pod tym poradnikiem).

Dobrze by było jednak mieć możliwość zmiany trybu pracy na bistabilne – tak na wszelki wypadek. W centralach VERSA to nie możliwe, ale w centralach INTEGRA można.

Sterowanie czuwaniem w centrali SATEL INTEGRA

integra wejście steruje czuwaniem
W centrali INTEGRA – wejście pracujące jako „Zał/wył” może być sterowane bistabilnie lub monostabilnie.

Do powyższego mała uwaga. Domyślnie wejście to pracuje jako bistabilne, więc jest sterowane stanem. Trzeba o tym pamiętać, kiedy podłączamy uniwersalną radiolinię pod wejście centrali. Klasyczne radiolinie mają domyślny tryb pracy monostabilny (zwykle można zmieniać). Aby to zadziałało jak należy, trzeba w centrali przestawić to wejście do pracy monostabilnej (musi być identycznie jak w sterowniku radiowym).

Przełączenie do pracy monostabilnej (impulsowej) odbywa się poprzez zaznaczenie opcji „Ster. naruszeniem (wył. -stanem)”.

integra wejście steruje monostabilnie
Od teraz wejście „Zał/wył czuwanie” w centralach INTEGRA będzie sterowane impulsami (tj. impuls naprzemiennie załączy / wyłączy czuwanie).

Sterowanie wyjściami centrali VERSA w sposób monostabilny i bistabilny.

versa wyjścia mono bi
Dwa wyjścia centrali VERSA (OUT3 i OUT4) – odpowiednio MONO- i BI- stabilnie.

Wyjścia OUT3 i OUT4 zostały skonfigurowane identycznie – typ wyjścia: STEROWALNE. Jednak to czas działania tych wejść decyduje o tym, czy pracują one bistabilnie czy monostabilnie.
Automatyka bram najczęściej jest sterowana impulsami, czyli monostabilnie. Dlatego też, dla tego wyjścia ustawiono konkretny czas działania (impuls, tutaj 1s).

Lampa. Lampa nie ma podanego czasu. Oznacza to, że od włączenia będzie się świecić cały czas, dopóki użytkownik jej nie wyłączy. Jest to sterowanie bistabilne.

Sterowanie wyjściami centrali INTEGRA

integra wyjścia mono bi
Centrala INTEGRA ma dwa osobne typy wyjść – MONO i BI.

Centrale INTEGRA mają osobne typy wyjść. Są to odpowiednio „Przełączniki MONO” i „Przełącznik BI”. W zależności od potrzeb, należy wybrać odpowiedni typ dla pożądanego sterowania.

Sterowanie wyjściami w module BasicGSM

Wyjścia modułu ROPAM BasicGSM
Wyjścia modułu ROPAM BasicGSM. Każde z nich może pracować jako MONO lub BI – stabilne.

Na zrzucie widać, że wyjście O2 zostało skonfigurowane jako bistabilne (BI) a wyjście O3 jako monostabilne (MONO) z czasem działania 1s. Przy okazji przypisano SMS’y sterujące.

Podobna konfiguracja dotyczy pozostałych modułów ROPAM (m.in. centrali NeoGSM, MultiGSM).

Oceń poradę:

Powiązane produkty

Centrala alarmowa NeoGSM

NeoGSM Centrala alarmowa z modułem GSM

  • Ilość wejść: 8
  • Max ilość wejść: 20
  • Strefy: 2
  • Wyjścia wysokoprądowe: 2
  • Wyjścia niskoprądowe: 6
  • Max ilość wyjść: 14
  • Timery: 4
  • Pamięć zdarzeń: 1000
  • Wbudowany moduł GSM: TAK
  • Sterowanie automatyką: TAK
  • Zasilanie: 12V DC
  • Parametry linii: 2EOL/NC, 2EOL/NO, EOL, NC, NO
  • Zdalne sterowanie: TAK
  • Certyfikat EN50131: Grade 2
Zobacz w sklepie
Moduł GSM BasicGSM 2

BasicGSM 2 moduł powiadomienia i sterowania GSM

  • Ilość numerów powiadomień: 8
  • Ilość numerów sterujących: 8
  • Ilość wejść: 8
  • Ilość wyjść: 4
  • Wyjścia sterujące: TAK
  • Zdalna konfiguracja: TAK
  • Monitoring: GPRS, SMS, CLIP
  • Typ złącza: SMA
  • Konfiguracja: BasicGSM Manager / SMS
  • Zasilanie: 12V DC
  • Wymiary: 68 x 87 x 32 mm
  • Waga: 0.065 kg
Zobacz w sklepie
Moduł GSM MultiGSM 2

MultiGSM 2 moduł powiadomienia i sterowania GSM

  • Ilość numerów powiadomień: 1000
  • Ilość numerów sterujących: 1000
  • Ilość wejść: 8
  • Ilość wyjść: 4
  • Wyjścia sterujące: TAK
  • Zdalna konfiguracja: TAK
  • Monitoring: GPRS, SMS, CLIP
  • Typ złącza: SMA
  • Konfiguracja: BasicGSM Manager / SMS
  • Zasilanie: 12V DC
Zobacz w sklepie
Centrala alarmowa VERSA Plus

VERSA Plus Centrala alarmowa z GSM, ETH, USB

  • Ilość wejść: 4
  • Max ilość wejść: 30
  • Strefy: 2
  • Wyjścia wysokoprądowe: 2
  • Wyjścia niskoprądowe: 2
  • Wyjścia przekaźnikowe: 1
  • Max ilość wyjść: 12
  • Timery: 4
  • Pamięć zdarzeń: 2047
  • Max ilość użytkowników: 30
  • Certyfikat EN50131: Grade 2
Zobacz w sklepie
Centrala alarmowa INTEGRA 128-WRL

INTEGRA 128-WRL Centrala alarmowa, GSM, ABAX

  • Ilość wejść: 8
  • Max ilość wejść: 128
  • Strefy: 32
  • Wyjścia wysokoprądowe: 2
  • Wyjścia niskoprądowe: 6
  • Max ilość wyjść: 128
  • Timery: 64
  • Pamięć zdarzeń: 21503
  • Max ilość użytkowników: 240
  • Wydajność zasilacza: 2 A
  • Napięcie zasilania: 18 V AC
  • Pobór prądu (płyta): 120 mA
  • Parametry linii: NO, NC, EOL, 2EOL/NO, 2EOL/NC
  • Komunikator: GPRS/GSM
  • Zdalne sterowanie: SMS
  • Certyfikat EN50131: Grade 2
Zobacz w sklepie

Powiązane porady

Porada nr 0072

Sterowanie czuwaniem alarmu za pomocą wiadomości SMS.

artykuł: Sterowanie czuwaniem z SMS
Ocena:

Artykuł dedykuję instalatorom systemów alarmowych oraz klientom końcowym. Szanowny kliencie, inwestorze: Nie daj się namówić na sprzęt, który może nie spełnić Twoich oczekiwań. Właśnie tak z biegiem czasu może wyglądać seria wypowiedzi instalatora: Instalator: (7 lipca)  „Witam, chciałbym zamówić GPRS-T2.” Instalator: (7 lipca)  „Nie, nie będę sterował żadnym alarmem przez telefon” Instalator: (7 lipca) „Żadnych bajerów, … Czytaj więcej »

Porada nr 0237

Jak automatycznie wyłączyć oświetlenie przy załączeniu czuwania?

satel - automatyczne wyłączenie oświetlenie
Ocena:

Bardzo często spotykamy się z pytaniami, jak automatycznie wyłączyć oświetlenie w domu, kiedy uzbrajamy alarm? W tym artykule pokażemy, jak zrobić to sprytnie, korzystając z centrali serii Integra. Założenia, czyli jak są skonfigurowane lampy w systemie Wychodzimy od prostego wariantu, czyli takiego, w którym wszystkie nasze wyjścia od lamp są skonfigurowane jako przełączniki bistabilne (typ … Czytaj więcej »

Porada nr 0275

Skąd bierze się tak dużo SMS’ów i telefonów podczas alarmowania? [INT-GSM]

Niezliczona ilość SMS'ów z systemu alarmowego
Ocena:

Tytułowe pytanie często pada ze strony użytkowników systemu, ale też od początkujących instalatorów. W momencie testów instalacji, dostają oni sporą liczbę SMS’ów i telefonów. Liczba jest na tyle duża, że powoduje poirytowanie tą sytuacją. Jednak nic tutaj nie dzieje się przypadkiem. Warto zrozumieć na czym to wszystko polega i jak można nad tym zapanować. Rozważania … Czytaj więcej »

Porada nr 0256

Sterowanie oświetleniem z Integry i manipulatora INT-TSI

Sterowanie oświetleniem z Integry i manipulatora INT-TSI
Ocena:

Bumerang – tak mógłbym nazwać temat, jakim jest sterowanie oświetleniem z poziomu centrali alarmowej Integra (zaraz obok sterowania roletami). Doszedłem do wniosku, że warto rozprawić się z tym tematem raz i porządnie. Polecam poniższą pozycję, jako ciekawy wariant na sterowanie oświetleniem w sposób automatyczny (czujki ruchu) oraz ręczny, korzystając np. z ikon w manipulatorze INT-TSI. … Czytaj więcej »