Czujka ruchu w alarmie nie działa – jak żyć?

Bardzo często widzimy pytania, które dotyczą błędnego działania czujek (zwykle tych wykrywających ruch) w instalacjach alarmowych. Te pytania pochodzą najczęściej od świeżo upieczonych instalatorów, którzy właśnie rozkręcają się w swojej karierze. Jeżeli więc podłączasz czujkę do centrali i zauważasz problemy (centrala nie widzi naruszeń, cały czas jest sabotaż, cały czas wejście centrali jest naruszone itp.), to koniecznie przeczytaj ten artykuł.

Problem

Podłączyłeś czujkę ruchu do centrali alarmowej i cały czas w systemie widnieje jej naruszenie lub sabotaż. Co może być przyczyną?

Jak analizować takie przypadki?

Zwykle jest tak, że początkujący instalator podchodzi do tematu holistycznie, tj. całościowo. Mamy jeden duży problem, który nazywa się:

• Czujka ruchu z dwoma rezystorami podłączona według schematu 2EOL/NC za pomocą przewodu typu YTDY 6 x 0.5 mm do wejścia Z4 centrali alarmowej, gdzie to wejście również jest skonfigurowane jako 2EOL/NC.

Niezły miks, prawda?

A gdyby tak ten jeden duży problem rozbić na kilka małych problemów, które będą łatwiejsze w analizie? Możemy zastosować podejście indywidualistyczne, np.:

1. czujka ruchu z dwoma rezystorami (2EOL/NC)
2. przewód YTDY 6 x 0.5 mm
3. wejście Z4 centrali alarmowej w konfiguracji 2EOL/NC

Mając trzy drobne „problemy” łatwiej nad nimi zapanujemy.

Diagnostyka poszczególnych problemów

Problem 1 – czujka ruchu z dwoma rezystorami podłączona według schematu 2EOL/NC

Nie ulega wątpliwości, że tutaj należy rozumieć zasadę działania podłączenia czujki w tzw. 2EOL/NC. Poniżej potencjalne błędy i miejsca, w których należy zwrócić szczególną uwagę. Potraktuj to jako checklistę:

• Czy czujka jest prawidłowo zasilona? (na jej zaciskach jest napięcie np. 12 V DC)
• Czy zastosowano rezystory o właściwej dla danego systemu wartości? (dla Satel jest to domyślnie 1.1 kohm, czyli paski: brązowy, brązowy, czerwony). Tutaj niektórzy z rozpędu wkładają rezystory o wartości 2.2 kohm (paski: czerwony, czerwony, czerwony).
• Czy podłączanie rezystorów było w ogóle konieczne? Niektóre czujki (dość spory wachlarz) posiadają już wbudowane rezystory na laminacie, więc nie ma potrzeby dokładania swoich. Ich dołożenie zmienia rezystancję obwodu, co na pewno nie jest dobrym pomysłem.
• Czy rezystory są poprawnie dokręcone w odpowiednich zaciskach? W konfiguracji 2EOL/NC, pierwszy rezystor zwiera styki alarmowe NC-NC, a drugi rezystor powinien zwierać styki NC-TMP (czyli jeden styk alarmowy i jeden styk sabotażowy). Warto też poruszać daną żyłę przewodu i sprawdzić, czy na pewno jest dobrze dokręcona (tak, banalne… ale jednak).

• Czy styki alarmowe i sabotażowe działają prawidłowo? Łatwo to sprawdzić na wpiętych i wypiętych rezystorach.
  • Z rezystorami: Otwórz czujkę i naciśnij na styk sabotażowy. Na zaciskach wyjściowych (tam gdzie podłączone przewody do centrali) powinna być rezystancja 1.1 kohm, kiedy czujka nie widzi ruchu. Kiedy czujka widzi ruch, rezystancja powinna wynosić 2.2 kohm, a kiedy czujka jest otwarta (tym razem styk sabotażowy „puszczony”, rezystancja powinna być nieskończona, tj. przerwa w obwodzie). Tych pomiarów możemy dokonać bardzo podstawowym multimetrem.
  • Bez rezystorów: kiedy nie ma ruchu, styki NC-NC powinny być zwarte i powinny rozwierać się, kiedy czujka zobaczy ruch. Kiedy obudowa jest zamknięta (styk sabotażowy wciśnięty, to na stykach TMP-TMP powinno być zwarcie. Kiedy puścimy styk sabotażowy, na stykach TMP-TMP powinno być rozwarcie (przerwa).

Problem 2 – przewód YTDY 6 x 0.5 mm

Tutaj jest znacznie łatwiej:

• Czy nie ma zwarć pomiędzy poszczególnymi żyłami?
• Czy wszystkie żyły przewodu są „drożne”? Odpowiedź da multimetr. Można z jednej strony zewrzeć żyły np. zieloną i brązową, a z drugiej strony sprawdzić multimetrem, czy są zwarte. Tutaj przyda się pomocnik, aby proces sprawdzania przebiegł prawnie.

• Czy przewód nie jest przesadnie długi? O ile 50-100 metrów do czujki jeszcze… przejdzie, o ile odcinek np. 1 km już będzie ewidentnym przegięciem (rezystancja tak długiego odcinka może już wpłynąć na wartości rezystancji widzianej w konfiguracji 2 EOL/NC).
• Jeżeli jest to inny przewód, np. skrętka UTP wykonana w technologii CCA (Cooper Clad Aluminium), warto sprawdzić, czy żyły nie pękły np. w czujce, gdzie zawsze jest mało miejsca i przewód najczęściej jest tam upychany.

Problem 3 – wejście Zx centrali alarmowej

Jeżeli wiemy, że wejście centrali jest skonfigurowane jako 2EOL/NC, to:

• Sprawdzić, czy w konfiguracji centrali nie zostały podmienione wartości rezystorów na inne (niektóre systemy mają taką możliwość).
• Jeżeli wartości rezystorów nie były modyfikowane, to można podłączyć rezystor pomiędzy wejście centrali Zx i COM, a efekt powinien być następujący:
  • 1.1 kohm – program powinien pokazać, że wejście jest w stanie normalnym
  • 2.2 kohm – program powinien pokazać, że wejście jest naruszone
  • brak rezystora – program powinien pokazać, że wejście jest w sabotażu
  • zwarcie (Zx i COM) – program powinien pokazać, że wejście jest w sabotażu (w centralach Satel)

• Jeżeli powyższe się zgadza to oznacza, że wejście centrali działa prawidłowo. Jeżeli nie – to wejście centrali jest naszym winnym. Poprzez „program” mam na myśli program do konfiguracji central, który potrafi pokazać stan poszczególnych wejść systemu.

Wraz ze wzrostem doświadczenia…

Kiedy już instalator ma na koncie „parę” powieszonych czujek, nabywa biegłości w zakresie szybkiej oceny tego, co mogło pójść nie tak. Już nie ma wtedy potrzeby tak drobiazgowo rozbijać duży problem, ponieważ dysponuje się wiedzą, co statystycznie jest do poprawy (np. źle dobrane rezystory, zdublowanie rezystorów własnych z tymi wbudowanymi w czujkę, pomylone zaciski w czujce). Jednak na początek przygody z alarmami warto rozbijać te problemy na mniejsze, ponieważ tylko w ten sposób można zbudować sobie konkretne fundamenty. A to ważne by je mieć, szczególnie przy rozpatrywaniu trudniejszych przypadków.