Porady
Porada nr 0285

2EOL/NC – dlaczego podłączamy czujki w taki sposób?

czy chcesz mieć dostęp do wszystkich treści?

Kontakt

Dlaczego podłączamy czujki w schemacie 2EOL/NC? Czy komplikujemy sobie życie, wymyślając wkładanie rezystorów do czujek? Przecież i bez tego system zadziała, podłączając czujkę w schemacie typu „NC”. I dlaczego producenci wytwarzają czujki ze stykami „NC” (normal close), zamiast „NO” (normal open)? Przecież „NO” jest bardziej naturalne. Jeżeli masz wątpliwości co do powyższych pytań, to zachęcam do oddania się lekturze.

Złącza czujki NC zamiast NO – dlaczego taka konwencja?

Normal Open, czyli „NO” oznacza, że w stanie normalnym styki alarmowe czujki są otwarte (rozwarte). Kiedy czujka widzi ruch, styki się zamykają (zwierają). Wydaje się to oczywiste i pożądane. Nie ma ruchu, więc styki rozwarte a potem jest ruch, więc styki zostają zwarte. Sytuacja analogiczna do klasycznego przycisku dzwonkowego montowanego w domach jednorodzinnych.

Świat poszedł jednak w inną stronę i mądrzy ludzie zrobili to w alarmach… odwrotnie. Większość producentów urządzeń alarmowych (głównie chodzi o czujki) w swoich rozwiązaniach stosuje styki „NC” (normal close), czyli normalnie zwarte. Tutaj sytuacja wygląda następująco: kiedy czujka nie widzi ruchu (stan normalny), to styki czujki są zwarte. Kiedy jednak czujka zobaczy ruch, to styki się rozwierają (robi się przerwa). Widać, że jest to sytuacja odwrotna do opisywanej wcześniej.

nc schemat czujka
Rys. 1. Podłączenie styków alarmowych czujki w schemacie „NC”.

Można zadać sobie pytanie: po co taka komplikacja? Nauczyliśmy się z rozwiązań spotykanych w elektryce, że obwód się zamyka, kiedy użytkownik wykona jakąś akcję (np. wciśnie przycisk). Tutaj „na złość” sytuacja jest odwrotna. Jednak to nie złośliwość producentów spowodowała, że mamy do czynienia ze stykami NC zamiast stykami NO. Styki NC to ogromna korzyść poprawiająca bezpieczeństwo instalacji, wprowadzając „mimowolnie” kontrolę ciągłości okablowania.

Możesz to też interpretować następująco:
Jeżeli prąd płynie pomiędzy czujką i centralą to oznacza, że istnieje sprawne połączenie elektryczne pomiędzy tymi urządzeniami (bo prąd płynie). Dopóki prąd płynie – wszystko jest ok. Jeżeli prąd przestanie płynąć (styki NC w czujce się rozwarły) oznacza to dla centrali, że czujka coś zobaczyła. Gdybyśmy zostali przy konwencji „NO”, to brak przepływu prądu byłby normalnym stanem (bo normalnie otwarte styki NO), więc równie dobrze brak kabla również byłby normalny (przy braku kabla prąd też nie płynie :)

Wiemy już, że opcja podłączenia czujki jako „NC” jest bardziej praktyczna niż opcja „NO”. Jednak to wciąż nie jest sposób, w jaki dzisiaj podłączamy czujki do central alarmowych (oczywiście zdarzają się takie sytuacje, ale nie jest ich dużo).

Niedoskonałość podłączenia NC?

Jak można zauważyć na schemacie wyżej (rys 1), została pokazana tylko para styków alarmowych NC w czujce (zaciski NC, NC). Większość czujek dedykowanych do alarmów posiada drugą parę styków, oznaczone jako np. TMP, TMP (lub T,T itd.). To styki zacisku sabotażowego (kontrola otwarcia obudowy, ewentualnie kontrola oderwania od ściany), które również należy podłączyć do centrali alarmowej (w końcu chcemy mieć kontrolę nad danym elementem i w razie jego otwarcia przez osobę nieuprawnioną – dowiedzieć się o tym). Docelowe podłączenie NC może wyglądać jak poniżej:

NC schemat czujka
Rys. 2. Podłączenie zacisków alarmowych i sabotażowych czujki jako NC

Problem nr 1 to fakt, że czujka zajmuje dwa wejścia centrali. Brak w tym ekonomii, ponieważ powinniśmy dążyć do tego, aby jedna czujka zajmowała tylko jedno wejście. (To sytuacja idealna, którą zazwyczaj jesteśmy w stanie osiągnąć). Niestety przy połączeniu jak wyżej (rys 2), tracimy sporo wejść centrali (np. 5 czujek musiałoby zająć 10 wejść centrali).

Problem nr 2, równie ważny (a nawet ważniejszy) to fakt, że takie wejście centrali (zaprogramowane jako „NC”) łatwo można oszukać (wykonując zwarcie w dowolnym miejscu przewodu). Dlatego jak już się pewnie domyślasz, należy nasze połączenie nieco skomplikować (dokładamy rezystor).

EOL – czyli parametryzacja linii alarmowej

Kolejny schemat (wariant) podłączenia uwzględnia wstawienie rezystora do linii. Rezystor w konfiguracji „EOL” należy umieścić po stronie końcowego elementu, czyli po stronie czujki. W zasadzie już nazwa linii nam o tym mówi – EOL, tj. End of Line (koniec linii). Schemat podłączenia styku alarmowego jako „EOL” pokazano na rysunku 3.

eol schemat czujka
Rys. 3. Podłączenie czujki jako EOL.

Rysunek 3 przedstawia przepływ prądu pomiędzy czujką a centralą w sytuacji, kiedy po drodze został umieszczony rezystor (opornik – tutaj konkretnie o wartości 2.2 kohm).  W sytuacji, kiedy czujka nie widzi ruchu, styki NC NC są zwarte i prąd płynie.  Centrala wie, że po drodze ma być spadek napięcia na linii, który został właśnie wywołany przez wstawienie rezystora [wie, ponieważ wejście programujemy jako „EOL”]. Kiedy jednak czujka zobaczy ruch, styki alarmowe NC NC się rozwierają i prąd przestaje płynąć.

Różnica w stosunku do NC jest taka, że w EOL w stanie normalnym centrala musi widzieć rezystor. Dopóki prąd płynie przez rezystor, wszystko jest ok. Brak przepływu prądu lub płynący prąd, ale nie przez rezystor sprawia, że wejście centrali zostaje naruszone.

Aby lepiej to zobrazować, spójrz na rysunek 4, gdzie celowo dokonujemy zwarcia na linii.

eol schemat zwarcie
Rys. 4. Zwarcie na linii powoduje zmianę rezystancji zastępczej linii (prąd omija rezystor).

Przypadkowe lub celowe zwarcie na linii powoduje, że prąd płynie „na skróty” (zworka stanowi bardzo mały opór w porównaniu do rezystora 2.2 khom). Centrala zauważa, że tym razem rezystancja wynosi 0 ohm (zwarcie) i sygnalizuje to jako naruszenie. Gdyby to było połączenie NC, takiego zwarcia centrala by nie zauważyła! (w końcu zwarcie w linii NC to stan normalny).

Wiemy już, że EOL jest po prostu lepszy od NC. Jednak nasz schemat (rysunki 3 i 4) wciąż uwzględniają podłączenie tylko styku alarmowego (zaciski NC NC). Aby w pełni podłączyć czujkę, musimy jeszcze uwzględnić jej zaciski od styku sabotażowego (TMP, TMP). W tym przypadku, musimy przeznaczyć kolejne wejście „Z” centrali na taki obwód. A więc dalej nasze połączenie jest mało ekonomiczne, ponieważ jedna czujka zajmuje dwa wejścia centrali. Jeżeli chcemy to zmienić, pora zapoznać się z typem linii 2EOL/NC.

2EOL/NC – rozwiązanie dla naszej czujki

Spora część instalatorów posługuje się nazwą „DEOL”, co zasadniczo oznacza to samo („Double End of Line„, czyli „podwójny koniec linii”). Do czujki wkładamy dwa rezystory. Tym razem na jednej linii (jedno wejście centrali np. „Z1”) załatwiamy obsługę wszystkich potrzebnych sygnałów od czujki (tj. sygnał o alarmie oraz o sabotażu obudowy). Schemat na rysunku 5 to przedstawia:

2eol/nc schemat
Rys. 5. Podłączenie 2EOL/NC – domyślnie prąd płynie przez jeden rezystor (styki NC NC zwarte).

Na początku zwróć uwagę, że tym razem zostały użyte 2 rezystory o wartościach 1.1 kohm (każdy). Analizując powyższy schemat, sytuacja wygląda następująco:

  • w stanie normalnym, tj. kiedy czujka nie widzi ruchu [styki NC NC zwarte], prąd płynie tylko przez jeden rezystor o wartości 1.1 kohm, dlatego rezystancja zastępcza tego obwodu wynosi 1.1 kohm
  • w stanie alarmu, tj. kiedy czujka zobaczyła ruch [styki NC NC się rozwierają], prąd płynie przez oba rezystory, dlatego rezystancja zastępcza tego obwodu wynosi 2.2 kohm (wartość rezystancji szeregowo połączonych rezystorów należy sumować)
  • w stanie sabotażu, tj. kiedy ktoś otworzył obudowę [styki TMP TMP zostały rozwarte], prąd przestaje płynąć i centrala traktuje to jako sabotaż linii – włącza się alarm sabotażowy

Czujka podłączona w konfiguracji 2EOL/NC może wygenerować 3 stany: normalny, naruszenie (alarm) i sabotaż. Zgodnie z powyższym opisem. Pamiętajmy jednak, że sabotaż może być również wygenerowany poprzez zwarcie linii (analogicznie do rysunku 4) lub po prostu ucięcie przewodu (wtedy prąd też przestaje płynąć).

Podsumowanie

Zaglądając do norm branżowych, a konkretnie do PN-EN 50131-1 (Systemy alarmowe – wymagania systemowe), dla każdego stopnia od 1 do 4 (grade 1…4) należy stosować przetwarzanie sygnałów o sabotażu urządzeń. Oznacza to m.in., że musimy podłączyć styki TMP TMP czujki do obwodu kontrolowanego przez centralę. To, czy podłączymy je jako NC, EOL czy w konfiguracji 2EOL – to leży w gestii instalatora (norma nie definiuje takich pojęć jak np. EOL, 2EOL, ale inne zapisy pośrednio sugerują, aby poziom złożoności instalacji rósł wraz ze wzrostem stopnia zabezpieczenia).

Aby postąpić bezpiecznie i ekonomicznie, warto zastosować konfigurację właśnie „podwójnego EOL’a” (2EOL/NC). Wtedy jedno wejście centrali załatwia kompleksowo naszą czujkę – ale uwaga – nie tylko czujkę ruchu. To sprawa, która wymaga komentarza.

Większość czujek spotykanych w systemach alarmowych posiada styk alarmowy (oznaczony np. jako NC NC) oraz styk sabotażowy (np. TMP TMP) – choć te nazwy mogą się nieznacznie różnić u różnych producentów. Podłączenie czujki w konfiguracji 2EOL/NC dotyczy również czujek dymu, stłuczenia szyby, zalania, gazów itp.

Dodatkowo, niektóre czujki (np. czujka dymu TSD-1, seria czujek SLIM Line) posiadają wbudowane rezystory (nie trzeba dokładać swoich, ponieważ są na stałe wlutowane na laminacie).

Ważne uwagi

  1. Rezystory 1.1 kohm oraz 2.2 kohm to wartości, które zostały przyjęte przez producenta Satel (w niektórych urządzeniach Satel-a można programowo modyfikować wartość wymaganej rezystancji linii przez centralę). Te wartości mogą się różnić u innego producenta: np. w centralach DSC podłączając czujkę jako 2EOL/NC (DEOL) – należy stosować 2 rezystory o wartościach 5.6 khom. Zasada działania jednak pozostaje analogiczna.
  2. Pamiętaj, że niektóre centrale udostępniają możliwość podłączenia czujki jako 3EOL/NC (TEOL – Triple end of line).  Stosowane jest to dla czujek z funkcją antymaskingu. patrz artykuł: Antymasking w czujce – Schematy podłączeń, konfiguracje.
Oceń poradę:

Powiązane produkty

AQUA Luna Czujka ruchu PIR

  • Rodzaj czujki: PIR
  • Zasięg: 15 m
  • Kąt pokrycia: max. 141o
  • Wykrywalna prędkość ruchu: Do 3 m/s
  • Zalecana wysokość montażu: 2.4 m
  • Temperatura pracy: -10…+55 oC
  • Zasilanie: 12V DC
  • Pobór prądu: 25 mA
  • Wymiary: 63 x 96 x 49 mm
  • Waga: 0.092 kg
  • Gwarancja producenta: 36 miesięcy
Zobacz w sklepie
BINGO

BINGO Czujka ruchu PIR

  • Rodzaj czujki: PIR
  • Odporna na zwierzęta: TAK
  • Zasięg: 18 m
  • Kąt pokrycia: 90o
  • Zalecana wysokość montażu: 1.8 – 2.4 m
  • Temperatura pracy: -20…+50 oC
  • Zasilanie: 12V DC
  • Pobór prądu: 10 mA
  • Wymiary: 90.5 x 61 x 37.5 mm
  • Gwarancja producenta: 12 miesięcy
Zobacz w sklepie

Powiązane porady

Porada nr 0221

Dlaczego 2EOL jest lepszy od NC? Nawet dla czujki dymu i czujki zalania.

Bezpieczeństwo konfiguracji 2EOL/NC
Ocena:

Podłączenie czujki alarmowej w konfiguracji 2EOL/NC jest powszechnie znane i lubiane. Podłączamy tak najczęściej czujki ruchu i mamy z tego konkretną korzyść. W ramach jednego wejścia centrali (np. Z1) kontrolujemy: styki alarmowe czujki styki sabotażowe czujki Konfiguracja 2EOL/NC jest ekonomiczna i bezpieczna. O tym bezpieczeństwie powiemy za chwilę, ale najpierw zobaczmy, co się stanie, kiedy … Czytaj więcej »

Porada nr 0120

Antymasking w czujce – schematy podłączeń, konfiguracje

antymasking satel
Ocena:

Podłączenie czujki ruchu z funkcją antymaskingu można załatwić na kilka sposobów. Tutaj pokażę, jakie mamy możliwości, w zależności od zastosowanej centrali alarmowej. Zanim zaczniemy… co to w ogóle jest funkcja antymaskingu? Antymasking to mechanizm, który potrafi poinformować centralę alarmową, że czujka została zasłonięta, czyli zamaskowana. Jak czujka ruchu wykrywa maskowanie? Wykrycie zasłonięcia czujki może odbywać … Czytaj więcej »

Porada nr 0375

Jak wymienić baterie w czujce i manipulatorze?

05:46
Ocena:

W tym filmie pokazujemy jak szybko i sprawnie podejść do tematu wymiany baterii w urządzeniach bezprzewodowych do centrali Perfecta. W szczególności temat dotyczy wymiany baterii w czujkach oraz w manipulatorach. 0:00 Wstęp 0:42 Wymiana baterii w czujce MPD-310 2:04 Wymiana baterii w manipulatorze PRF-LCD-WRL 4:23 Uwaga 5:09 Zakończenie